Judaizm Postępowy w Polsce

Judaizm Postępowy w Polsce to część ruchu o zasięgu Światowym, zorganizowanego w ramach Światowej Unii Judaizmu Postępowego (World Union for Progressive Judaism — WUPJ), który to ruch wywodzi się z tradycyjnego Judaizmu Rabinicznego, a który stara się łączyć owe tradycje ze współczesnym, egalitarnym podejściem do żydowskich praktyk religijnych, żydowskiego rytuału i żydowskiej nauki. Zasady Judaizmu Postępowego, wyznawane przez WUPJ, stanowią podstawę rytuałów i praktyk religijnych, które różnią się nieznacznie na poziomie kraju, a także indywidualnych kongregacji. Opisy zawierające charakterystyki tych praktyk zamieszczono poniżej

ZASADY JUDAIZMU POSTĘPOWEGO

Judaizm Postępowy oferuje wizję włary żydowskiej łączącej głębokie poszanowanie dla kultu, rytuału i nauki żydowskiej i żarliwe umiłowanie dla współczesnego języka hebrajskiego z zaangażowaniem w życie współczesne i wszelkie pozytywne aspekty świeckiej kultury.

Zydzi Postępowi wierzą w ludzkie autorstwo, a jednocześnie boską inspirację naszych Świętych tekstów. Odnosi się to Pięciu Ksiąg Mojżeszowych (Tory), całej Biblii Hebrajskiej (ranachu) i „Ustnej tradycji”, która stanowi podstawę Żydowskiego prawa rabinicznego (Halachy). Żydzi Postępowi uważają także, że przykazania rytualne i instytucjonalne (micwot) są ludzkiego, a nie boskiego pochodzenia. Dlatego też Żydzi Postępowi są przekonani co do słuszności metody naukowej i historyczno-krytycznej w studiowaniu naszych Świętych tekstów i źródeł tradycji. Wierzymy, że zarówno żydowskie prawo rabiniczne (Halacha), jak i żydowskie praktyki rytualne mogą ewoluować i w przeszłości ewoluowały, co odróżnia nas od Żydów Ortodoksyjnych, którzy wierzą, że żydowskie prawo rabiniczne jest oparte na „Torze Ustnej”, objawionej przez Boga Mojżeszowi na Górze Synaj i należy go Ściśle przestrzegać. Żydzi Postępowi wierzą też, że dopuszczalne są znaczące odstępstwa od tradycji rabinicznej, w imię sprawiedliwości społecznej, z uwagi na nową wiedzę naukową, czy realia współczesnego życia społecznego. Dlatego też Żydzi Postępowi postrzegają przestrzeganie wszystkich przykazań o charakterze rytualnym (micwot), jako Środek do kształtowania głębszego wglądu i zrozumienia duchowego, oraz miłosierdzia i postaw etycznych, a nie jako cel sam w sobie. Takie podejście jest źródłem szerokiego zakresu postaw i zachowań religijnych pośród członków naszego ruchu, oraz ich aktywnego dialogu z tradycją. Z uwagi na różne podejście do tradycji rabinicznej i interpretacji żydowskiego prawa rabinicznego Judaizmu Postępowego (inaczej Reformowanego) i Judaizmu Ortodoksyjnego, rabiniczne odpowiedzi w ramach tych ruchów odnośnie praktyki życia, w tym m.in. takich kwestii jak pory zapalania świec w Szabat, relacje między mężczyznami a kobietami, życie rodzinne, różnią się od siebie znacząco.

W przypadku Żydów Postępowych, żydowskie życie rytualne prowadzi się ze względu na treści, jakie niesie, a także jego przekształcającą moc, a nie dla samej praktyki obrzędowej. Za przykład może tu posłużyć podejście Żydów Postępowych do przestrzegania żydowskiego Szabatu (Sabbat). Miast koncentracji na wypełnianiu przykazania rytualnego, Żydzi Postępowi zadają sobie pytanie, czy to, jak przestrzegają Szabatu oddzieli ich od zwykłych trosk tygodnia, odświeży duchowo i fizycznie, zbliży do Boga i bożego stworzenia, przyczyni się do poznania nauki Tory i żydowskich Świętych tekstów i zbliża do rodziny, przyjaciół i społeczności. W społecznościach Ortodoksyjnych, Świętowanie Szabatu zasadza się na Ścisłym trzymaniu się restrykcyjnych przepisów rabinicznych, takich jak: zakaz prowadzenia samochodu w Szabat, zakaz włączania i wyłączania Światła, chyba że za pośrednictwem regulatora czasowego, zakaz gaszenia i zapalania pieca kuchennego, zakaz kąpieli i golenia się w Szabat, zakaz noszenia portfelmczy monet w kieszeniach, zakaz pisania, korzystania z telefonu, zakaz odrywania ręczników papierowych czy rozrywania innych przedmiotów papierowych, czy też zakaz gry na instrumencie muzycznym. żydzi Ortodoksyjni odczytują podczas porannego nabożeństwa szabatowego całą przypisaną na dany tydzień lekturę Tory, a podczas niektórych porannych nabożeństw szabatowych — dodatkowe czytania, gdyż tego wymaga żydowskie prawo rabiniczne i dlatego, że jest to dla nich nakaz boski.

Czerpiąc inspirację z pism Proroków hebrajskich, Judaizm Postępowy kładzie nacisk na sprawiedliwość społeczną i etyczny wymiar naszej włary. Kładziemy silny nacisk na pryncypia własnej naprawy moralnej (Tikkun Middot) i naprawy Świata i społeczeństwa (Tikkun Olam). Starając się osiągnąĆ te cele, łydzi Postępowi współpracują z Zydami wszystkich denominacji i środowisk oraz wyznawcami wszystkich relłgii i przedstawicielami wszystkich kultur. Wiele gmin Judaizmu Postępowego stawia Tikkun Olam w centrum swego doświadczenia religijnego i społecznego, obok kultu i nauki. Nie jest to praktyką spotykaną wśród społeczności Judaizmu Ortodoksyjnego.

Judaizm Postępowy wypełnia ideę pełnej równości płci (żadnych ograniczeń w równym uczestnictwie kobiet i mężczyzn w działalności społecznej i religijnej), w tym ordynacji i zatrudniania rabinów — kobiet. Rola kobiet-rabinów we wszystkich aspektach życia gminy jest równa do tej, którą mogą wypełniać rabini. Społeczność ortodoksyjna nie dopuszcza kobiet do ordynacji, a tym samym sprawowania urzędu rabinicznego.

Ponadto, Judaizm Postępowy akceptuje żydów pochodzących ze wszystkich możliwych środowisk społecznych, etycznych, kulturowych i rodzinnych. Ta otwartość i akceptujące podejście znajduje odzwierciedlenie w języku naszych modlitw, w naszym podejściu do żydowskiego rytuału i w naszych komentarzach do żydowskich tekstÓw.

Żydzi Postępowi w Polsce uważają się za dumnych obywateli i mieszkańców Rzeczypospolitej Polskiej, głęboko zaangażowanych w proces wzmacniania polskich instytucji demokratycznych, gospodarki, wiedzy, edukacji i życia kulturalnego oraz społeczeństwa obywatelskiego. Polscy żydzi Postępowi są równocześnie dumni ze swej więzi z Państwem Izrael, pielęgnowania współczesnego języka hebrajskiego i szacunku dla izraelskiej literatury i kultury, oraz wsparcia dla Izraelskiego Ruchu Judaizmu Postępowego, w jego wysiłkach zmierzających do promocji pluralizmu religijnego i sprawiedliwości społecznej w Państwie Żydowskim.

(opracował Rabin Burt Schuman)